Acil Aydınlatma Sistemlerinde Bakım ve Test Prosedürleri
Bakım, Test ve Periyodik Kontrol Prosedürleri
Acil aydınlatma sistemleri, bina güvenliğinin vazgeçilmez bir parçasıdır. Bu sistemlerin sadece kurulumları değil, düzenli bakım ve periyodik test süreçleri de en az ilk montaj kadar kritik öneme sahiptir. Hem kullanıcı güvenliğini sağlamak hem de yasal yükümlülüklere uyumlu olmak adına, bakım prosedürlerinin titizlikle uygulanması gerekmektedir. Bu bölümde, acil aydınlatma sistemlerinde uygulanması gereken zorunlu test aralıkları, bakım dokümantasyon süreci ve arıza tespitiyle ilgili detaylı bilgilere yer verilmiştir.
Acil aydınlatma sistemlerinde periyodik test ve bakım prosedürleri nelerdir? Aylık ve yıllık test aralıkları, bakım kayıtları ve arıza onarım adımlarıyla ilgili detaylı rehber.
Zorunlu Test Aralıkları (Aylık Fonksiyon Testi, Yıllık Tam Test)
Acil aydınlatma sistemlerinin performansını garanti altına almak için düzenli testlerin yapılması şarttır. Bu testler, hem batarya durumunu hem de armatürlerin işlevselliğini ortaya koyar.
Aylık Fonksiyon Testi
Fonksiyon testleri her ay yapılmalıdır. Bu testte sistem kısa süreli olarak devreye alınır ve aşağıdaki kriterler kontrol edilir:
- Armatürün enerji kesintisinde otomatik olarak devreye girip girmediği
- Işık şiddetinde düşüş olup olmadığı
- Test süresince tüm lambaların düzgün çalışıp çalışmadığı
Test süresi genellikle 30 saniye ile 1 dakika arasında tutulur. Bu testler genellikle test butonu aracılığıyla manuel olarak yapılır. Akıllı sistemlerde ise test otomatik olarak yazılım tarafından programlanabilir.
Yıllık Tam Test
Yılda bir kez yapılan bu kapsamlı test, sistemin acil durumlarda tam süre boyunca çalışabilirliğini ölçmek için yapılır. Örneğin, 1 saatlik veya 3 saatlik acil aydınlatma süresi olan bir ürün, kesintisiz olarak bu sürede çalıştırılır.
Bu testte şu adımlar izlenir:
- Sistem enerjiden kesilir ve batarya devreye alınır
- Tüm armatürler boyunca süre tutulur
- Herhangi bir arızada cihazlar değiştirilir veya bakım yapılır
Yıllık tam testin sonunda sonuçlar kayıt altına alınmalı ve işletme içi veya yasal denetimlerde sunulmak üzere arşivlenmelidir.
Bakım Kayıtları ve Dokümantasyon
Bakım süreçlerinin sistematik şekilde takibi, hem iş güvenliği hem de yasal yükümlülükler açısından son derece önemlidir. Bu yüzden her test ve müdahale işlemi mutlaka belgelenmelidir.
Zorunlu Kayıt Altına Alınması Gereken Bilgiler:
- Testin yapıldığı tarih ve saat
- Müdahale eden personelin adı, soyadı, unvanı
- Test sonucu: Başarılı / Başarısız
- Gerekli görüldüyse yapılan onarım ve değişiklikler
- Yedek parça değişimi varsa kullanılan malzeme bilgisi
Bu kayıtlar dijital sistemlerle saklanabilir. Günümüzde birçok büyük ölçekli işletme, bakım yazılımları kullanarak verimliliği artırmakta ve denetimlerde daha kolay raporlama yapabilmektedir.
Uluslararası Standartlara Uyum
Acil aydınlatma sistemlerinin bakımı, Avrupa standardı olan EN 50172 ve ISO 7010 gibi standartlara göre yapılmalıdır. Bu standartlar, hem bakım sıklığını hem de hangi testlerin ne şekilde yapılacağını net biçimde belirtir.
Arıza Tespiti ve Onarım Adımları
Her sistem zaman içinde performans kaybına uğrayabilir. Bu nedenle arızaların erken tespiti ve hızlı onarımı önemlidir.
Arıza Belirtileri:
- Armatürlerin hiç yanmaması veya titrek çalışması
- Batarya şarjının kısa sürede bitmesi
- Test butonuna basıldığında ışığın devreye girmemesi
- Aydınlatma süresinin belirtilenden kısa olması
Bu belirtiler, sistemin güvenli şekilde çalışmadığını gösterir ve acil müdahale gerektirir.
Onarım Süreci:
- Enerji Girişi Kontrolü: İlk olarak enerji bağlantıları test edilir. Kablo gevşeklikleri ya da kesintiler kontrol edilir.
- Batarya Testi: Batarya voltajı ölçülerek kapasite değerlendirmesi yapılır. Gerilim düşükse batarya yenilenmelidir.
- LED ve Driver Kontrolü: LED modülleri ve sürücüler test edilir. Yanık ya da işlevsiz parçalar değiştirilir.
- Devre Kartı İncelemesi: Kart devresi üzerinde oksitlenme, yanık izi veya kısa devre olup olmadığı incelenir. Gerekiyorsa kart onarılır ya da yenisiyle değiştirilir.
- Firmware Güncelleme: Akıllı acil aydınlatma sistemlerinde yazılım güncellemeleri yapılmalıdır.
Profesyonel Müdahale Gereken Durumlar
Bazı arızalar, teknik servis tarafından müdahale edilmesi gereken karmaşık durumlar olabilir. Özellikle entegre acil kitli sistemlerde yazılım temelli arızalar, fabrika destekli çözüm gerektirir.
🧰 Mini Teknik Bilgi Kutusu
| Test Türü | Sıklık | Süre | Amaç |
| Fonksiyon Testi | Aylık | 30 sn - 1 dk | Acil devreye girme kontrolü |
| Tam Performans Testi | Yıllık | 1-3 saat | Batarya kapasite ve süre doğrulama |
| Kayıt Zorunluluğu | Sürekli | - | Yasal ve denetim amaçlı kayıt tutma |
| Standart Uyumu | - | - | EN 50172, ISO 7010 gereklilikleri |
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
Acil aydınlatma sistemlerinde aylık test yapılmazsa ne olur?
Test yapılmaması, sistemin çalışıp çalışmadığını bilemeden beklenmedik anlarda devre dışı kalmasına neden olabilir. Bu da ciddi güvenlik riskleri doğurur ve yasal yaptırımlara sebep olabilir.
Bakım kayıtlarının tutulması zorunlu mu?
Evet. Özellikle kamuya açık binalar ve endüstriyel tesislerde bu kayıtlar zorunludur. Denetimlerde istenebilir.
Bataryalar ne kadar sürede bir değiştirilmelidir?
Kullanım sıklığına bağlı olarak genelde 3-5 yılda bir değiştirilmesi önerilir. Her yıllık test sonrasında kapasite düşüşü varsa değişim şarttır.
Acil aydınlatma sistemleri hangi standartlara uygun olmalı?
EN 50172 ve ISO 7010 başta olmak üzere, ülkenin yürürlükteki ilgili mevzuatlarına ve CE sertifikasyonlarına uygun olmalıdır.
Acil aydınlatma sistemlerinde hangi arızalar en yaygındır?
Pil bitmesi, LED modül arızası, sürücü devresi yanması ve test butonu işlevsizlikleri en yaygın sorunlardır.