Acil aydınlatma sistemleri, elektrik kesintileri, yangın,
deprem veya benzeri olağanüstü durumlarda, insanların bulunduğu alanları
güvenli bir şekilde terk etmelerini sağlayan sistemlerdir. Bu sistemler
genellikle şebeke elektriği kesildiğinde otomatik olarak devreye girerek,
ortamı yeterli düzeyde aydınlatır. Böylece panik ortamında yön duygusunun
kaybedilmesi engellenir.
Acil aydınlatmalar yalnızca aydınlatma sağlamakla kalmaz,
aynı zamanda acil çıkış kapılarının, yangın merdivenlerinin ve yön levhalarının
görünürlüğünü artırarak tahliye sürecinin hızla gerçekleşmesine olanak tanır.
Acil aydınlatma sistemleri ile yangın güvenliği arasındaki ilişkiyi gösteren yön levhalı LED çıkış armatürü görseli.
Günümüzdeki Uygulama Alanları
Alışveriş
Merkezleri (AVM): Kalabalık ortamlarda güvenli yönlendirme sağlar.
Hastaneler:
Kritik cihazların bulunduğu alanlarda görüş kaybı önlenir.
Oteller
ve Yurtlar: Konaklayan kişilerin yabancı olduğu alanlarda yönlendirme
hayati öneme sahiptir.
Endüstriyel
Tesisler: Büyük ve karanlık alanlarda çalışanlar için risk
azaltıcıdır.
Ofis
ve Konut Projeleri: Ortak alanlarda güvenlik standartlarını karşılamak
için kullanılır.
Okullar
ve Eğitim Kurumları: Çocukların bulunduğu alanlarda hızlı tahliye için
kritik öneme sahiptir.
Tiyatro,
sinema, kültür merkezleri: Panik anında yön kaybını engeller.
Yangın
Güvenliği: Temel İlkeler ve Yasal Mevzuat
Yangın Yönetmeliğine Göre Aydınlatma Zorunluluğu
T.C. İçişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan
"Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik", tüm yapılarda
acil durum aydınlatmalarının zorunlu olduğunu açıkça belirtmektedir.
Yönetmeliğe göre:
Kaçış
yolları, koridorlar, merdivenler ve acil çıkış kapıları aydınlatılmalıdır.
Bu düzenlemeler hem kamu hem özel sektöre ait yapılarda
uygulanmakta olup, yönetmelik ihlallerinde ciddi yaptırımlar bulunmaktadır.
Uluslararası Standartlar
EN
1838: Acil aydınlatmalarda gerekli olan ışık düzeyi, homojenlik, renk
sıcaklığı ve yönlendirme ilkelerini belirler.
IEC
60598-2-22: Elektrikli aydınlatma armatürlerinin performans, güvenlik
ve dayanıklılık kriterlerini içerir.
ISO
30061: Acil aydınlatma planlaması için risk değerlendirme ve sistem
yerleşimi konusunda kapsamlı yönergeler sunar.
NFPA
101 (ABD): Acil tahliye yolları ve minimum ışık düzeyleri ile ilgili
spesifik öneriler sağlar.
Bu standartlara uygun sistemler, ulusal yasal gereklilikleri
karşıladığı gibi, uluslararası projelerde de geçerlilik ve kabul edilebilirlik
sağlar.
Acil
Aydınlatma ile Yangın Güvenliği Arasındaki Doğrudan İlişki
Tahliye Sürecinin Kısaltılması
Yangın anında tahliye süresi, can güvenliği açısından en
kritik faktördür. Panik, duman ve karanlık; yön kaybına ve kazalara yol
açabilir. Acil aydınlatmalar bu riskleri minimize eder.
4000K
doğal beyaz LED ışıklar sayesinde göz alıcı olmayan aydınlatma sağlanır.
Kaçış
yollarındaki ışıklı yön levhaları, kullanıcıları doğru kapılara ve
çıkışlara yönlendirir.
Zemine
yakın yerleştirilen aydınlatmalar, yoğun duman altında bile görünürlük
sunar.
Yangın Merdiveni ve Kaçış Yolu Aydınlatmaları
Yangın merdivenleri ve acil çıkış kapıları genellikle
binanın az kullanılan noktalarındadır. Elektrik kesintilerinde bu alanların
görünürlüğü sıfırlanır. Acil aydınlatma sistemleri, bu bölgeleri sürekli olarak
görünür kılar:
Her
katta çıkış yönünü gösteren EXIT levhaları yerleştirilir.
Merdiven
boşluklarına yüksek lümenli armatürler monte edilir.
Gömme
veya sıva üstü montaj seçenekleri ile mimari uyum sağlanır.
Duman ve Düşük Görüş Ortamlarında Performans
Duman, yangın esnasında görüş mesafesini ciddi şekilde
azaltır. IP65 sınıfı LED armatürler, bu tür ortamlarda bile çalışabilirliği
sürdürebilecek şekilde tasarlanmıştır. Ayrıca:
Işık
homojenliği sağlayan lensli tasarımlar tercih edilir.
Lityum
bataryalı modeller, dumanlı ortamlarda daha az ısınır.
Yüksek
CRI (renk geriverimi) oranı ile yön levhalarının netliği artırılır.
Acil
Aydınlatma Sistemlerinin Bileşenleri
Armatürler ve Modüller
Acil durumlarda devreye giren armatürler, LED ışık kaynağı
ve batarya modülleri ile donatılmıştır. Ürün türleri:
Tavan
tipi LED armatürler
Yön
levhalı duvar tipi acil aydınlatmalar
Spot
tipi tavan gömme modeller
Şarjlı
projektör armatürler
Raylı
LED sistemleri
Batarya ve Güç Ünitesi
Acil aydınlatmaların kalbinde bataryalar yer alır.
Kullanılan başlıca batarya türleri:
LiFePO4
(Lityum Demir Fosfat): Yüksek performans ve uzun ömür.
Ni-Cd:
Ekonomik ama çevresel açıdan daha az tercih edilen.
Ni-MH:
Daha az toksik, kısa süreli çözümler için uygundur.
Bataryalar genellikle 3 saatlik çalışma süresini
destekleyecek kapasiteyle yapılandırılır. Şarj devresi, kesintisiz çalışmayı
garanti altına alır.
Otomatik Test ve Takip Sistemleri
DALI
(Digital Addressable Lighting Interface): Her armatüre özel izleme ve
kontrol.
CBMS
(Central Battery Monitoring System): Merkezi batarya performans
takibi.
Zamanlayıcılı
Otomatik Test: Haftalık veya aylık test planlaması ile arıza önleme.
Kurulum ve
Planlama Süreci
Alan Tespiti ve Risk Analizi
Kurulum öncesinde mimari yapının, kullanıcı yoğunluğunun ve
yangın senaryolarının analiz edilmesi gereklidir. Her kaçış yolunun, merdivenin
ve koridorun doğru şekilde aydınlatıldığından emin olunmalıdır.
Teknik Hesaplamalar
Lümen
Hesabı: En az 1 lüks düzeyinde aydınlatma sağlanmalı.
Montaj
Yüksekliği: Tavan yüksekliğine göre uygun lümen gücü belirlenmeli.
Batarya
Süresi: Minimum 1 saat, tercihen 3 saat olacak şekilde tasarlanmalı.
Montaj ve Denetim
Projelendirme
ve mühendislik hesapları tamamlanır.
Montaj
ve test sonrası sistemler belgelendirilir.
Periyodik
test ve kullanıcı eğitimi sağlanır.
Bakım ve Test
Sürekliliği
Periyodik Kontroller
Haftalık
Test: Gözle test, LED ve batarya kontrolü.
Aylık
Fonksiyon Testi: 5–10 dakikalık devreye alma.
Yıllık
Tam Yük Testi: 1 saat boyunca batarya performansı gözlenir.
Akıllı Test Sistemleri
DALI ve CBMS sayesinde insan müdahalesine gerek kalmadan
testler otomatik gerçekleştirilir. Bu sistemler, hata tespiti ve bakım
planlamasında zaman kazandırır.
Fiyatlandırma:
Ürünlere Göre Fiyat Tablosu
Ürün Tipi
Ortalama Fiyat (TL)
LED Acil Aydınlatma Armatürü
450 – 850
EXIT Levhası (Yön Gösterici)
200 – 400
Şarjlı Tavan Tipi Armatür
600 – 950
LiFePO4 Acil Kit
700 – 1200
Ray Tipi Acil LED
1200 – 1800
DALI Kontrollü Akıllı Sistem
1000 – 2200
Uygulama
Örnekleri ve Sektörel Kullanımlar
Ofis ve İş Merkezlerinde
Gömme
armatürler estetik bütünlüğü bozmadan kullanılır.
Merkezi
batarya sistemleri yönetimi kolaylaştırır.
DALI
üzerinden armatür başı kontrol mümkündür.
Endüstriyel Tesislerde
IP65
projektörler toz ve neme karşı dayanıklıdır.
Raylı
sistemlerle geniş alanlarda tek tip ışık dağılımı sağlanır.
Hastane ve Kamu Alanlarında
7/24
aktif ortamlar için maintained tip sistemler önerilir.
Yön
levhaları herkesin anlayabileceği sembollerle desteklenir.
Otel ve AVM'lerde
Estetik
ve işlevsellik birlikte düşünülür.
Enerji
verimliliği ve yangın güvenliği bir arada sunulur.
Mini Teknik
Bilgi Kutusu
Teknik Parametre
Değer / Bilgi
Işık Kaynağı
SMD LED
Renk Sıcaklığı
4000K
Işık Açısı
110° – 150°
Işık Şiddeti
100 – 250 lümen
Batarya Türü
LiFePO4, Ni-Cd
Batarya Süreci
1 – 3 saat
Koruma Sınıfı
IP40 – IP65
LED Ömrü
> 50.000 saat
Sıkça Sorulan
Sorular (SSS)
Acil aydınlatma sistemi olmadan yangın
güvenliği sağlanabilir mi?
Hayır. Elektrik kesintisinde görüş kaybı olur, panik artar,
tahliye zora girer.
Acil aydınlatma sistemleri ne kadar süre
çalışır?
Standart olarak 1 saat, ancak 3 saate kadar modeller
mevcuttur.
Hangi alanlarda acil aydınlatma zorunludur?
AVM, otel, hastane, okul, ofis, fabrika gibi kamuya açık
alanlar zorunlu kapsamdadır.
Acil aydınlatmalar her zaman çalışır mı?
Hayır. Genellikle sadece elektrik kesildiğinde otomatik
devreye girerler.
Hangi standartlara uyulmalı?
EN 1838, IEC 60598-2-22, ISO 30061 gibi uluslararası
standartlara uyulmalıdır.
Arızalar nasıl tespit edilir?
Test butonu, DALI sistemi veya otomatik test fonksiyonları
ile tespit edilir.
EXIT levhaları nerelere yerleştirilmelidir?
Her 15 metrede bir, kaçış yolu boyunca, dönemeç ve kapı
noktalarına.
Ne sıklıkta yenilenmeli?
Bataryalar 5 yılda bir, sistem bütünü 7-10 yıl aralığında
kontrol edilmelidir.
✅ Acil Aydınlatma ve Yangın
Güvenliği arasındaki kritik bağlantıyı ele alan bu içerik, kullanıcı
odaklı, teknik doğruluğu yüksek ve SEO dostu yapısıyla profesyonel proje
sahipleri için referans niteliğindedir.